De regen trotserend haastte ik me door Antwerpen. Gedachteloos wandelde ik door een metrostation, toen mijn aandacht werd getrokken door een poster aan de muur. “Be the change you want in this world.” Witte letters tegen een zwarte achtergrond. Ik herkende ze onmiddellijk als een uitspraak van Mahatma Ghandi. De Indiase politicus roept op om zelf de verandering te zijn die je in de wereld wilt zien.

De quote bleef me bij, ook tijdens het doorworstelen van mijn lijvige stapel boeken over misdaden tegen de mensheid. Elke dag ontmoet ik realisten. Mensen die zeggen: “Slaap maar lekker verder, vrede is een onrealistische droom”. Ongelijk geven kan ik ze niet. We leven in een wereld die wordt verscheurd door vijandigheden. Na twee bloedige wereldoorlogen is de vrede opnieuw ver te zoeken. Een greep uit het nieuws:

• Tererroristische groeperingen in Afrika;
• Massaslachtingen in Tigray;
• Vervolgde Oeigoeren en Kazachen in China;
• Vluchtelingen die zich verzamelen aan de grenzen van Europa;
• Spanningen tussen Israëli’s en Palestijnen;
• Opstanden en rellen overal in Europa.

Dit is exact de wereld die Jezus voorspelde toen Hij zei: “Want het ene volk zal opstaan tegen het andere, en het ene koninkrijk tegen het andere koninkrijk; en er zullen hongersnoden zijn en besmettelijke ziekten en aardbeving in verschillende plaatsen (Mattheüs 24, 7).”

Vrede als opdracht

De wereld lijkt in een kookpot te zitten die op het punt staat te overstromen en zijn inhoud prijs te geven aan de vlammen. Regeringen sturen afgezanten in een poging oorlogen te voorkomen, maar ze bereiken hooguit een adempauze die partijen de ruimte geeft zich op te maken voor de volgende strijd. De wortels van vijandschap gaan diep; eeuwenoude etnische conflicten laaien telkens weer op. In een wereld van verdeeldheden en conflict heeft vrede alle schijn tegen. Vrede is in tegenspraak met de geschiedenis, heeft de slechtste papieren, kortom: lijkt weinig zinnig om in te geloven.

Maar dat vrede geen realiteit is, neemt niet weg dat het wel degelijk een opdracht is. Mahatma Ghandi was geen christen, maar de Bergrede was een van zijn favoriete Bijbelboeken. Hij was ervan overtuigd dat Jezus daarin een revolutionaire boodschap bracht. Volkomen haaks op de realiteit, maar niettemin een praktische gids tot wereldvrede.

“Zalig de vredesrichters, want zij zullen kinderen Gods genoemd worden.”

Jezus, Mattheüs 5, 9

Als vrede werkelijk de weg is om tot Gods hart te naderen, zou het dan geen gemiste kans zijn die oproep te negeren?

Wat ons tegenhoudt, is dat we vaak geneigd zijn vrede te zien als iets groots. Als iets dat op wereldniveau moet worden beslist, of minstens door Amerika of door de Europese Unie. In dat geval wordt vrede inderdaad behoorlijk onrealistisch. De machthebbers van deze wereld hebbers hebben immers andere belangen. De dag dat ze hun wapens zullen omsmeden tot ploegijzers, zoals Jesaja profeteert, lijkt een verre droom. Maar dat neemt niet weg dat we wel degelijk gehoor kunnen geven aan de oproep een vredestichter te zijn.

Klein steentje

Vrede stichten begint niet bij machthebbers of bij wat anderen doen. Vrede stichten begint bij onszelf. Bij het besef dat de realiteit is opgebouwd uit vele grote en kleine beslissingen die mensen dagelijks nemen. En dat we binnen die grote realiteit allemaal een stukje verantwoordelijkheid hebben gekregen. Zelfs al is dat maar een steentje.

Ook wij kunnen in die complexe wereld ons steentje bijdragen. Dat begint soms al heel klein. Bij de weigering mee te gaan in wij-zijdenken, bij de beslissing open te staan voor de ander, om geweld niet te beantwoorden met geweld, maar radicaal te kiezen voor verbinding en vrede. Elke dag opnieuw. In al die kleine stapjes die we zetten.

Positieve vibes

Hoe meer mensen op hun eigen niveau vrede stichten, hoe meer het draagvlak voor polarisatie en geweld in de samenleving zal afnemen. In plaats van negatieve sentimenten te voeden, sturen we positieve en verbindende vibes de wereld in.

Jij bent het zout der aarde; maar als het zout zijn smaak verloren heeft, waarmee zal het gezouten worden? Het deugt nergens meer voor dan om weggeworpen en door de mensen vertrapt te worden.

Jij bent het licht van de wereld. Een stad die boven op een berg ligt, kan niet verborgen zijn. En ook steekt men geen lamp aan en zet die onder de korenmaat, maar op de standaard, en hij schijnt voor allen die in het huis zijn.

Laat je licht zo schijnen voor de mensen, dat zij jouw goede werken zien en je Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken.

Mattheüs 5, 13-16

De werkelijkheid is opgebouwd uit vele steentjes. Het effect van elk steentje lijkt verwaarloosbaar, maar één steentje kan een lawine in werking zetten of een stil water doen rimpelen.

Welk steentje voegen jij en ik vandaag toe? Kiezen we ervoor een realist te zijn, of de realiteit te transformeren? Strijden we tegen elkaar of voor elkaar? Sluiten we onze ogen voor de werkelijkheid, of openen we ze voor een nieuwe werkelijkheid die het waard is om in te geloven?

Durf de verandering te zijn die je wenst in deze wereld.

Meer lezen?

• De tekst van de Bergrede vind je in Mattheüs 5 en 6
• Jesaja 2
• Mattheüs 24