Het water dat leven geeft en in stand houdt, kan plots een vijand worden. Dat werd pijnlijk duidelijk uit de beelden die ons de afgelopen weken overspoelden: overstroomde huizen in Pepinster, drijvende auto’s in Namen, radeloze mensen in de kolkende straten van Luik.

Ook De Titanic, een film uit 1997 gebaseerd op een waargebeurd verhaal, getuigt van die ambigue relatie tussen mens en water. Een luxe cruiseschip botst tegen een rots, kapseist en wordt langzaam maar zeker verzwolgen door het zeewater. Honderden mensen proberen zich in veiligheid te te brengen, maar voor velen komt de hulp te laat.

“Een spook!”

In het Marcusevangelie treffen we een vergelijkbare situatie aan. Nietsvermoedend varen de leerlingen van Jezus over het meer van Galilea, als hun schip in zwaar weer terechtkomt. De boot schommelt, golven slaan over de randen van het dek. Maar dan neemt het verhaal een bizarre wending. De leerlingen schreeuwen het uit van angst en gillen: ‘Een spook!’

Het bijzondere is dat alle discipelen blijkbaar hetzelfde zien. Niet alleen Marcus, maar ook Mattheüs getuigt ervan. Daar in de verte wandelt een gestalte over het water, hij nadert… en wandelt het schip voorbij. Zoals iedere schipper weet, kan het behoorlijk spoken op de wijde wateren, maar nu lijkt dat ook letterlijk te gebeuren. Dubbele paniek in de boot! Pas als de schim zegt: “Rustig maar, houd moed, Ik ben het”, begint er bij de leerlingen iets te dagen. Het is geen spook, het is Jezus.

Een weg over het water

Een wandeling over het water is al niet alledaags, laat staan een demonstratie op het moment dat er mensen in nood verkeren. Je zou Jezus gemakkelijk kunnen verdenken van onverschilligheid. Maar aannemelijker is dat Hij zijn leerlingen een les wil meegeven.

“Rustig maar, wees niet bang”, zegt Jezus tegen zijn leerlingen. De vrees die hun harten heeft bevangen, belet hen om nog langer helder te denken of het juiste te doen. Krijgt angst de overhand, dan zijn we als vruchteloze peddelaars die tegen de stroom in roeien die hen onvermijdelijk verzwelgt. Daarom toont Jezus een ander pad; een weg die over het water voert.

We kunnen toestaan dat de golven ons uit balans brengen, maar we kunnen er ook voor kiezen op de golven te balanceren.

Even daarvoor, toen Hij in diepe stilte en in eenheid met God op de berg verbleef, ontving Jezus niet slechts de kracht om het hoogst noodzakelijke te doen. Nee, Hij is in staat nog vele stappen verder te gaan en het schijnbaar onmogelijke te realiseren. Daarmee toont Hij dat ook wij een keus hebben. We kunnen toestaan dat de golven ons uit balans brengen, maar we kunnen er ook voor kiezen op de golven te balanceren.

Zinkend schip

In de jaren 1990 overheerste een optimistisch maakbaarheidsgeloof. Er leek geen vuiltje aan de lucht: we kochten huizen, belegden geld in effecten en aandelen, reisden de wereld over en omzoomden skylines met spiegelend glas. Maar wat als de zon zich terugtrekt achter de wolken?

In tijden van klimaatverandering, pandemieën en maatschappelijke polarisatie voelen veel mensen zich passagiers op een zinkend schip. Wat als er geen hoger perspectief is; wat als ons bestaan louter toeval zou zijn, wat als deze materiële wereld alles is wat er is? Velen proberen er dan maar het beste van te maken. Ze werken hard voor het huis van hun dromen, investeren in hun carrière en in twee mooie auto’s voor de deur. Een tijdje lijkt alles voor de wind te gaan, totdat zich plots donkere wolken aftekenen aan de horizon.

Wat doe je als je in een situatie verzeild raakt die niet langer door menselijke inspanningen te beheersen is? Dat dilemma is van alle tijden. Nog voordat Jezus op Aarde leefde, overkwam dat ook het volk Israël in de tijd van de profeet Jesaja. De tempel was verwoest, de stad lag in puin. Maar in plaats van de moed te verliezen, riep Jesaja op tot een verandering van mindset. Hij zei tegen het volk: “Laten we God prijzen, laten we voor Hem zingen!”

Keerpunt

De storm werd geen eindpunt maar een keerpunt, de weg naar een nieuw begin. In het Nieuwe Testament wordt het woord “bekering” meestal aangegeven als het Griekse werkwoord metanoein, wat duidt op een verandering van mindset. Er zijn vele keerpunten die we in het leven kunnen meemaken. Soms is dat iets groots, zoals een bijna-doodervaring. Soms ook iets kleins, zoals een ontmoeting of een moment van inzicht.

De verandering van mindset waartoe Jezus zijn leerlingen wil uitdagen, is een switch van natuurlijk naar bovennatuurlijk denken.

‘Ik verzeker jullie: als jullie geloof hebben als een mosterdzaadje, dan zullen jullie tegen die berg zeggen: “Verplaats je naar hier en daar!” en dan zal hij zich verplaatsen. Niets zal voor jullie onmogelijk zijn.’

Jezus (Mattheüs 16, 20)

Alles is mogelijk voor wie gelooft. Die boodschap brengt Jezus in de evangeliën niet één keer, maar vele malen en in vele bewoordingen (Marcus 10, 27; Matthëus 19, 26; Marcus 9, 23; Lucas 18, 27). 

Meer dan weten

In een wereld die de nadruk legt op weten, is geloven een behoorlijke uitdaging. Geloof gaat verder dan wat tastbaar en waarneembaar is. Het opent onze ogen voor de geestelijke dimensie van het bestaan; voor een toekomende werkelijkheid, voor een hoop die doet leven, een Liefde die in staat stelt zelfs de grootste moeilijkheden te trotseren en te overwinnen.

Dat het leven soms een woeste reis is, betekent niet dat we gedoemd zijn als drenkelingen te eindigen. Jezus wandelde over het water, en vandaag nodigt Hij u en mij uit om hetzelfde te doen. In plaats van ons te laten lanceren door de golven, kunnen we ervoor kiezen op de golven te balanceren en onze ogen gericht te houden op de Eeuwige. In het onwankelbare vertrouwen dat het schip ons, zelfs door de zwaarste stormen heen, uiteindelijk veilig thuisbrengt.

Deze tekst is gebaseerd op de preek van zondag 25 juli in de protestantse kerk van Horebeke.

Meer lezen?

• Marcus 6, 45-52
• Mattheüs 14
• Jesaja 63, 7-14
• Lied: “Wijn zijn meer dan overwinnaars door Hem die ons heeft liefgehad”, Opwekking 479.
• J.N. Voorhoeve, studie naar aanleiding van Marcus 5, 36: “Vreest niet, geloof alleen“