De zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren wordt ook wel Wezenzondag genoemd. Waarom en wat heeft dat te betekenen? Een overdenking.

Donderdag vierden we Hemelvaart. Een dag die terugvoert naar een wonderlijk verhaal in Handelingen (1:9-12). Jezus staat op de Olijfberg nabij Jeruzalem, omringd door zijn leerlingen. Hij belooft hen de heilige Geest, en plots begint hij op te stijgen totdat de discipelen hem tenslotte in de wolken zien verdwijnen. Als uit het niets staan er mannen in witte gewaden bij hen. Die beloven dat Jezus op dezelfde manier zal terugkomen als ze hem naar de hemel hebben zien gaan. (Hand. 1:11)

Een sterk verhaal. Als getuige wrijf je nog eens in je ogen om zeker te weten dat je niet droomt of hallucineert. Vandaag kennen we Hemelvaart als een feestdag. Een dag waarop je even vrij bent, misschien zelfs kunt genieten van een lang weekend. Maar voor de discipelen zal dat ongetwijfeld anders zijn geweest. 

Keerpunt

Daar op de Olijfberg dringt het besef door dat Jezus hen nu werkelijk heeft verlaten. Zo’n drie jaar lang verbleven de leerlingen bij hem, ze deelden lief en leed. Als je zo nauw met elkaar optrekt, kun je vergroeid raken. Er ontstaat een hechte band. Je kent elkaars eigenaardigheden, je weet wat Filippus het liefst eet, je kent de gevoelige snaren van Bartelomeüs, de niet aflatende bedrijvigheid van Simon. Jezus en zijn discipelen waren een team.

Maar niet alleen Jezus is de grote afwezige. Normaal gesproken zijn er twaalf discipelen, dus waarom vermeldt Handelingen (1:12-14) er maar elf? Je raadt het misschien al: de afwezige is Judas Iskariot, de leerling die Jezus verraden heeft. Het Mattheüs-evangelie (27:3-5) verklaart waarom Judas er niet bij is. Na de kruisiging van Jezus besefte Judas dat hij een grote fout had gemaakt door hem te verraden. Hij werd verteerd door berouw. Judas nam dertig zilverstukken, ging ermee naar de hogepriesters en oudsten en biechtte zijn zonde op. Maar ze antwoordden: “Wat gaat dat ons aan? Dat is uw zaak.” Judas smeet zijn zilverstukken de tempel in, vluchtte weg en verhing zich. 

De allereerste Hemelvaartsdag in de geschiedenis verloopt niet erg feestelijk. De elf overgebleven discipelen keren terug naar de bovenzaal in Jeruzalem, ook wel de Zaal van het Laatste Avondmaal genoemd omdat Jezus daar voor het laatst het brood met hen deelde. Na zijn opstanding is hij meerdere keren verschenen, maar ditmaal is het afscheid definitief. Samen dalen de discipelen, de vrouwen die Jezus volgden en Maria (de moeder van Jezus) en zijn broeders af naar de zaal der herinneringen. Daar volharden ze eenparig in gebed.

Een spiegel van Gods heerlijkheid

Later zal Petrus in zijn eerste brief aandringen op vreugde. “Hoe meer u deel hebt aan Christus’ lijden, des te meer moet u zich verheugen, en des te uitbundiger zal uw vreugde zijn wanneer zijn luister geopenbaard wordt”, houdt hij zijn lezers voor (1 Petrus 4:13-16)

De woorden van Petrus hebben iets contra-intuïtiefs. Als we met lijden worden geconfronteerd, reageren we vaak helemaal anders. Lijden kan je moedeloos maken, kwaad of teleurgesteld. Soms allemaal tegelijk. De schrijver Harry Mulisch stelde dat hij met God nog wel een appeltje te schillen had. Want als God goed is, waarom gebeurt er dan zoveel kwaads in de wereld? En waarom gebeuren er zulke slechte dingen met goede mensen? Waarom laat God het toe, waarom grijpt Hij niet in? Terechte en begrijpelijke vragen.

Een gebod om blij te zijn heeft iets onrealistisch. Toch is het juist de realiteit waarnaar Petrus verwijst: we leven in een gebroken wereld waarin het kwade goede mensen treft. Waarom kreeg Jezus het zo zwaar te verduren? Voornamelijk omdat hij Gods heerlijkheid reflecteerde. Voor zijn vijanden was Jezus als een spiegel waarin ze hun onrecht weerspiegeld zagen. Dat beeld beviel hen niet. De spiegel moest verdwijnen, zodat hun geweten gesust was en ze weer verder konden met hun leven. Ze betichtten hem dus van van alles dat hij niet gedaan had; een stuitend onrechtvaardig vonnis.

Christenvervolging in Noord-Korea

Het leven is niet altijd eerlijk. Soms lijden mensen omdat ze het goede doen. Soms verdragen we smaad en schande, juist omdat we iets weerspiegelen van Gods glorie. Noord-Korea is momenteel de aanvoerder van de ranglijst christenvervolging van Open Doors. Afgelopen jaar executeerde het land tientallen gelovigen uit ondergrondse kerken. Ook werden meer dan honderd van hun familieleden naar werkkampen gestuurd. Recentelijk voerde Noord-Korea de zogenaamde anti-reactionary thought-law in, een wet die bepaalt dat het een ernstig strafbaar feit is om christen te zijn of een Bijbel te bezitten. Wie betrapt wordt, riskeert strenge straffen. Martelingen in gevangenissen zijn geen uitzondering en vluchten is nauwelijks een optie. De grens met China wordt alsmaar strenger bewaakt.

Voor veel van onze broeders en zusters wereldwijd is Hemelvaart geen feestdag. Is het niet merkwaardig dat wij in West-Europa een vrije dag krijgen om Hemelvaart te vieren, maar dat bijna niemand nog stilstaat bij de betekenis ervan? Laten wij de vervolgde kerk vandaag niet vergeten.

Volhouden

“Ik bid voor hen”, zegt Jezus in zijn hogepriesterlijk gebed (Joh. 17). “Niet voor de wereld bid Ik, maar voor hen die Gij Mij gegeven hebt, opdat zij U toebehoren.” Jezus bidt voor zijn volgelingen. Hij pleit voor ons. Niet zodat we alles zullen krijgen wat ons hartje begeert, maar omdat gebed soms onmisbaar is om het vol te houden.

In volhouden ligt onze kracht. Hoe bar de omstandigheden soms ook zijn, God is Eén en al goedheid. En als we in relatie tot Hem leven, als we ons dagelijks voeden met Zijn liefde, als we ons uitstrekken naar de Geest van Pinksteren, dan raken wij ook vervuld van die goedheid. Dan kunnen we juist in deze gebroken wereld een verschil maken; dan kunnen we dingen in positieve zin veranderen door zijn levengevende kracht die in ons werkzaam is. Dat is iets om niet te onderschatten! Door Gods Geest zijn wij in staat om boven onszelf uit te stijgen. Gods Geest maakt dat we steeds meer een spiegelbeeld worden van Zijn liefde en goedheid. Maar wees gewaarschuwd, dat is niet zonder risico. Er zullen mensen zijn die onze ‘vibe’ waarderen en die graag in onze nabijheid zijn, maar er zullen ook mensen zijn die ons wantrouwen of hekelen. Die lelijke trucs bedenken om ons aan het wankelen te brengen en ons aan onszelf te doen twijfelen.

Het leven van miljoenen gelovigen wereldwijd is verre van happy-clappy. Het pad van Jezus is soms een eenzame weg, bezaaid met distels en doornen. Lastig, want verlangen we niet allemaal naar de goedkeuring en erkenning van anderen? We zijn door en door sociale wezens, zo heeft God ons gemaakt. Het doet mensen goed om geliefd en gewaardeerd te worden; dat doet de endorfines stromen en maakt dat we ons gezonder en gelukkiger voelen. Dat is hoe ons brein werkt. Maar het is niet altijd hoe de wereld werkt.

Blijvende glorie

Een rechtvaardige die sterft als een crimineel: het lijdensverhaal van Christus slaat onze droom van een rechtvaardige wereld ruw aan gruzelementen. Zorg dat je niet lijdt omdat je het kwade doet, drukt Petrus ons op het hart, maar verheug je als je lijdt omdat je het goede doet. Waarom? Omdat dat de momenten zijn waarop we het dichtst tot Christus naderen. In zulke situaties ervaren we iets van zijn lijden uit liefde voor de wereld. Dan mogen we beseffen dat we ten diepste met hem verbonden zijn, en dat het niet onze misstappen zijn, maar Gods-glorie-in-ons die maakt dat we verweesd achterblijven.

Verweesd, maar nooit verlaten. Want aan de horizon van ons leven gloort een nieuw begin. Het einde zal vreugde zijn, belooft de Bijbel. Maar geen vreugde die voortkomt uit luxe vakanties, tienduizenden volgers op Instagram, lekker eten, de eeuwige jeugd of de nieuwste Tesla. Het is de vreugde die ontstaat als je je ten diepste verbonden weet met de Eeuwige. De vreugde te weten dat je geliefd en gekend bent, dat God ons niet verlaat. Een diepe vreugde die niet kapot te krijgen is. Ook vandaag klinken Jezus’ woorden vanuit het Johannesevangelie: “Ik laat jullie niet als wezen achter, ik kom bij jullie terug.” (14:18) Zijn we bereid dat te geloven?

Dit is de overdenking van zondag 21 mei 2023 (zevende zondag van Pasen, A-jaar) in Protestantse Gemeente Hoek.